Het Amsterdam Museum geeft kopie naar Van der Helst terug aan erfgenaam

Het Amsterdam Museum heeft een bindend advies ontvangen van de restitutiecommissie. Het gaat om een portret van Joan Huydecoper (1599-1661) van een anonieme kunstenaar naar Bartholomeus van der Helst dat wordt teruggegeven aan de dochter van de voormalige eigenaar. Het werk, naar het portret van de overlieden van de Voetboogdoelen, bevindt zich sinds 1955 in de collectie van het museum. ‘Zonder enige reserve kunnen wij ons vinden in het bindend advies van de restitutiecommissie’, aldus Paul Spies in het persbericht. Lees meer over deze teruggave 

De afgebeelde Joan Huydecoper (1599-1661) was burgemeester van Amsterdam en een van de van de initiatiefnemers van de bouw van het stadhuis op de Dam. In de collectie van het Amsterdam Museum bevinden zich twee andere schilderijen die een directe relatie met dit schilderij hebben. Het portret werd gekopieerd naar het portret van Joan Huydecoper op een groepsportret van de overlieden van de Voetboogdoelen door Bartholomeus van der Helst uit 1656, onderdeel van de collectie schuttersportretten van het Amsterdam Museum en te zien in de Schuttersgalerij van het museum.

Daarnaast werd in 1990 voor de collectie een achttiende-eeuws portret van een nazaat van Joan Huydecoper verworven. Het betreffende schilderij is op de wand achter de geportretteerde afgebeeld.

 

 

De dienstmeid van Van der Helst

Weinig weten we over het leven van Van der Helst. Historicus Maarten Hell vond onlangs in de Amsterdamse confessieboeken in het Stadsarchief een document waarin een bijzonder kijkje in het huishouden van de schilder wordt gegeven (SAA 5061, inv.nr. 308, f. 75-76).

In het document van 6 januari 1650 is te lezen dat Trijntge Barents, de ‘dicklijvige’ 18-jarige Duitse dienstmeid van Van der Helst in het huis van de schilder in de Doelenstraat zou zijn bevallen van een -volgens haar- dood kind. De arts Jan du Pire, tevens de zwager van Van der Helst, was gekomen om het meisje te onderzoeken, maar zij was niet meer in het huis. Maar haar bed op de bovenverdieping zat onder het bloed en in de kelder lag het lijkje van een pasgeboren kind. In het document zijn getuigenverklaringen van Bartholomeus, zijn vrouw Anna du Pire en zijn leerling Marcus Waltes opgenomen. Deze laatste verklaarde dat de dienstmeid haar vorige werkgever, de heer Steenhoven, als de vader van de baby had genoemd.

Voor de kennis van het leven van Van der Helst is zelfs zo’n klein document van belang, omdat we nu weten dat de schilder al in januari 1650 in de Nieuwe Doelenstraat woonde. De tot nu toe bekende bronnen noemen hem pas vanaf 1660 als daar wonend. Verder wordt duidelijk dat Marcus Waltes in ieder geval al in 1650 bij Van der Helst in de leer was.

Lees in de blog van Maarten Hell het hele verhaal van de dienstmeid van Van der Helst

 

 

Hollanders van de Gouden Eeuw

In de Hermitage Amsterdam is vanaf deze week de tentoonstelling Hollanders van de Gouden Eeuw te zien. De tentoonstelling is een samenwerking van het Amsterdam Museum, het Rijksmuseum en de Hermitage en zal tot begin 2017 zijn te bezoeken. De tentoonstelling vertelt het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burgerschap.

In de grote benedenzaal van de Herenvleugel hangen dertig 17de-eeuwse groepsportretten, waaronder drie regentenstukken van Van der Helst.

Naast het portret van de overlieden van de Handboogdoelen (opde foto rechtsboven) en de regenten en regentesen van het Spinhuis uit 1650 (op de foto rechtsonder) is het portret van de regenten van het Walenweeshuis (op de foto linksonder) te zien.

 

 

Portret van een heer, 1645

Bij Christie’s Amsterdam is van 21 november tot en met 24 november het Portret van een heer uit 1645 te zien.
Het schilderij wordt op 2 december bij Christie’s in Londen geveild.

Het doek is rechtsonder gesigneerd en gedateerd:

 

 

Amsterdamse schuttersstukken

Het 105de Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum is geheel gewijd aan de Amsterdamse schuttersstukken met de publicatie van de belangrijkste bronnen en vele nieuwe inzichten.

Het jaarboek verschijnt ook als boekhandeleditie bij Uitgeverij Bas Lubberhuizen

Op zaterdag 23 augustus vindt in de Schepenzaal van het Koninklijk Paleis op de Dam een symposium plaats over de Amsterdamse schuttersstukken, onder de titel Schutters en schilders. Nieuwe inzichten in de functie van de schuttersstukken in de Hollandse steden.

In all their glory

In 1758 beschreef restaurator Jan van Dyk de schuttersstukken die op dat moment in het stadhuis op de Dam hingen. Op basis van deze beschrijving is in de Grote Krijgsraadzaal op de tweede verdieping van het Paleis op de Dam een reconstructie gemaakt.
De twee schuttersstukken van Bartholomeus van der Helst hingen in 1758 op de onderste rij van de korte muren. Omdat de twee schilderijen nu deel uitmaken van de vaste opstelling van het Rijksmuseum worden ze in het Paleis digitaal gepresenteerd.

De tentoonstelling is tot en met 31 augustus te zien.
Zie voor meer informatie over de reconstructie, de schuttersstukken en de schilders: http://www.paleisamsterdam.nl/inalltheirglory

 

 

Jan van Dyk, Kunst en historiekundige beschryving en aanmerkingen over de schilderyen op het stadhuis te Amsterdam, Amsterdam 1758

Portret van een dame, 1647

 

Op een veiling in Parijs werd vorig jaar een portret van een dame aangeboden. Het portret is gesigneerd en 1647 gedateerd. Kunsthandel Salomon Lilian kocht het schilderij en liet het schoonmaken. Op de Tefaf werd het portret aan een museum in de Chinese stad Hangzhou verkocht.

Te zien in het Rijksmuseum

Van de twaalf schilderijen in de collectie van het Rijksmuseum zijn er vijf in de vaste opstelling opgenomen.
Naast de portretten Gerard Bicker en zijn vader Andries, zijn twee schuttersstukken en het portret van Maria Henriëtte Stuart te zien.

Van der Helst in het Rijksmuseum

 

Vanaf 13 april is het Rijksmuseum weer geopend. Na jaren van verbouwingen en restauraties konden de zalen de afgelopen maanden eindelijk weer worden ingericht. De verhuizing is de afgelopen week afgerond met de plaatsing van de Nachtwacht. Op de foto die in de media werd verspreid, is rechts een nog ingepakt schilderij te zien. Het is herkenbaar als het portret van kapitein Roelof Bicker en zijn officieren, dat Van der Helst tussen 1639 en 1642 schilderde. Het enorme doek van 7.50 meter breed was bedoeld voor boven de schouw van de grote zaal van de Kloveniersdoelen, dezelfde zaal waarvoor Rembrandt de Nachtwacht schilderde.

Tot de sluiting van het Rijksmuseum in 2003 hing het schuttersstuk rechts naast de Nachtwacht. Het doek zal ook hier weer worden terug gehangen. Aan de overkant hing de Van der Helst’s Schuttersmaaltijd. Dit schilderij zal echter vanaf 13 april in een zaal over de Vrede van Munster te zien zijn.

Lees hier meer over dit schuttersstuk.

Van der Helst op de TEFAF

Op de TEFAF in Maastricht zijn dit jaar bij Otto Naumann ltd. drie schilderijen van Bartholomeus van der Helst te zien. Het portret van een echtpaar uit 1655 dat onlangs werd geïdentificeerd en dit portret van een onbekende vrouw die een grote zonnebloem vasthoudt. Het portret is middenboven gesigneerd en 1670 gedateerd.

De zonnebloem was een algemeen bekend beeld van de liefde: zoals de zonnebloem met de zon meedraait, zo wendt een minnaar zich steeds tot zijn beminde. Door demonstratief naar haar hart te wijzen, maakt deze vrouw deze verwijzing nog explicieter.