Hollanders van de Gouden Eeuw

In de Hermitage Amsterdam is vanaf deze week de tentoonstelling Hollanders van de Gouden Eeuw te zien. De tentoonstelling is een samenwerking van het Amsterdam Museum, het Rijksmuseum en de Hermitage en zal tot begin 2017 zijn te bezoeken. De tentoonstelling vertelt het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burgerschap.

In de grote benedenzaal van de Herenvleugel hangen dertig 17de-eeuwse groepsportretten, waaronder drie regentenstukken van Van der Helst.

Naast het portret van de overlieden van de Handboogdoelen (opde foto rechtsboven) en de regenten en regentesen van het Spinhuis uit 1650 (op de foto rechtsonder) is het portret van de regenten van het Walenweeshuis (op de foto linksonder) te zien.

 

 

Portret van een heer, 1645

Bij Christie’s Amsterdam is van 21 november tot en met 24 november het Portret van een heer uit 1645 te zien.
Het schilderij wordt op 2 december bij Christie’s in Londen geveild.

Het doek is rechtsonder gesigneerd en gedateerd:

 

 

Amsterdamse schuttersstukken

Het 105de Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum is geheel gewijd aan de Amsterdamse schuttersstukken met de publicatie van de belangrijkste bronnen en vele nieuwe inzichten.

Het jaarboek verschijnt ook als boekhandeleditie bij Uitgeverij Bas Lubberhuizen

Op zaterdag 23 augustus vindt in de Schepenzaal van het Koninklijk Paleis op de Dam een symposium plaats over de Amsterdamse schuttersstukken, onder de titel Schutters en schilders. Nieuwe inzichten in de functie van de schuttersstukken in de Hollandse steden.

In all their glory

In 1758 beschreef restaurator Jan van Dyk de schuttersstukken die op dat moment in het stadhuis op de Dam hingen. Op basis van deze beschrijving is in de Grote Krijgsraadzaal op de tweede verdieping van het Paleis op de Dam een reconstructie gemaakt.
De twee schuttersstukken van Bartholomeus van der Helst hingen in 1758 op de onderste rij van de korte muren. Omdat de twee schilderijen nu deel uitmaken van de vaste opstelling van het Rijksmuseum worden ze in het Paleis digitaal gepresenteerd.

De tentoonstelling is tot en met 31 augustus te zien.
Zie voor meer informatie over de reconstructie, de schuttersstukken en de schilders: http://www.paleisamsterdam.nl/inalltheirglory

 

 

Jan van Dyk, Kunst en historiekundige beschryving en aanmerkingen over de schilderyen op het stadhuis te Amsterdam, Amsterdam 1758

Portret van een dame, 1647

 

Op een veiling in Parijs werd vorig jaar een portret van een dame aangeboden. Het portret is gesigneerd en 1647 gedateerd. Kunsthandel Salomon Lilian kocht het schilderij en liet het schoonmaken. Op de Tefaf werd het portret aan een museum in de Chinese stad Hangzhou verkocht.

Te zien in het Rijksmuseum

Van de twaalf schilderijen in de collectie van het Rijksmuseum zijn er vijf in de vaste opstelling opgenomen.
Naast de portretten Gerard Bicker en zijn vader Andries, zijn twee schuttersstukken en het portret van Maria Henriëtte Stuart te zien.

Van der Helst in het Rijksmuseum

 

Vanaf 13 april is het Rijksmuseum weer geopend. Na jaren van verbouwingen en restauraties konden de zalen de afgelopen maanden eindelijk weer worden ingericht. De verhuizing is de afgelopen week afgerond met de plaatsing van de Nachtwacht. Op de foto die in de media werd verspreid, is rechts een nog ingepakt schilderij te zien. Het is herkenbaar als het portret van kapitein Roelof Bicker en zijn officieren, dat Van der Helst tussen 1639 en 1642 schilderde. Het enorme doek van 7.50 meter breed was bedoeld voor boven de schouw van de grote zaal van de Kloveniersdoelen, dezelfde zaal waarvoor Rembrandt de Nachtwacht schilderde.

Tot de sluiting van het Rijksmuseum in 2003 hing het schuttersstuk rechts naast de Nachtwacht. Het doek zal ook hier weer worden terug gehangen. Aan de overkant hing de Van der Helst’s Schuttersmaaltijd. Dit schilderij zal echter vanaf 13 april in een zaal over de Vrede van Munster te zien zijn.

Lees hier meer over dit schuttersstuk.

Van der Helst op de TEFAF

Op de TEFAF in Maastricht zijn dit jaar bij Otto Naumann ltd. drie schilderijen van Bartholomeus van der Helst te zien. Het portret van een echtpaar uit 1655 dat onlangs werd geïdentificeerd en dit portret van een onbekende vrouw die een grote zonnebloem vasthoudt. Het portret is middenboven gesigneerd en 1670 gedateerd.

De zonnebloem was een algemeen bekend beeld van de liefde: zoals de zonnebloem met de zon meedraait, zo wendt een minnaar zich steeds tot zijn beminde. Door demonstratief naar haar hart te wijzen, maakt deze vrouw deze verwijzing nog explicieter.

Gabriel Marselis en Maria van Arckel

In oktober 2010 waren de portretten van een onbekend echtpaar door Van der Helst uit 1655 bij Christie’s in Londen. In het nieuwste nummer van Maandblad Amstelodamum identificeert S.A.C. Dudok van Heel dit echtpaar als de koopman in ijzer en geschut Gabriel Marselis (1609-1673) en zijn tweede echtgenote Maria van Arckel (1621-1656).
De doorkijk op de achtergrond van het mansportret toont de in 1655 nog niet voltooide hofstede Elswout onder Overveen.

De portretten bevinden zich nu bij kunsthandel Otto Naumann Ltd. in New York.

Een bijzondere samenwerking

Dit schilderij Herdersjongen met kudde dook vorig jaar in de kunsthandel op en blijkt een heel bijzondere samenwerking te zijn tussen de Utrechtse landschapsschilder Jan Baptist Weenix en Bartholomeus van der Helst. Op het eerste gezicht zou je niet aan Van der Helst denken, maar bij nadere bestudering blijkt het doek twee signaturen te dragen. In de rechterbovenhoek is GioBaWeenix te lezen en op de kraag van de jongen lezen we BVHelst. Beide opschriften zijn in de natte verf gekrast. Overigens is dit een atypische signatuur voor Van der Helst die zijn schilderijen meestal met ‘B. vander helst’ signeerde.

Het schilderij is waarschijnlijk tussen 1647-1649 geschilderd, toen Jan Baptist Weenix in Amsterdam verbleef. Uit verschillende bronnen weten we dat Van der Helst Weenix kende. Van der Helst portretteerde hem, een schilderij dat we nu alleen nog uit een tekening kennen. Verder meldt de verzamelaar Willem Vincent van Wittenhorst in zijn aantekeningen dat hij van Weenix een zelfportret van Van der Helst kocht. Ook dat schilderij is niet bekend.

Jan Baptist Weenix had zich gespecialiseerd in landschappen en schilderijen van dieren, maar was zelf niet onverdienstelijk in het schilderen van figuren. Waarom droeg de portretschilder Van der Helst hier dan bij door het gezicht van de jongen en misschien wel zijn hele figuur toe te voegen? Gaat het eigenlijk om een portret of is het alleen de uitbeelding van een herdersjongen?

Onder op de rand van het kostuum van de jongen staat nóg een opschrift dat is te lezen als N Kip of A Kip. Verwijst dit opschrift naar een derde schilder of is het de naam van de opdrachtgever? Of zijn het alleen wat willekeurige tekens?

De huidige eigenaar heeft het schilderij tot 3 september aan het Centraal Museum in bruikleen gegeven, zodat het publiek dit bijzondere werk kan bekijken.
Daarnaast looft looft hij een prijs uit aan degene die de raadsels van dit schilderij kan oplossen. Kijk op de website van het museum voor deze prijsvraag waarmee een weekend naar Antwerpen kan worden gewonnen.